Prof. Dr. Cemil Aydın’la Kitabı “İslam Alemi Fikri: Bir Küresel Düşünce Tarihi” Üzerine Konuştuk

20 Haziran Cumartesi akşamı “Müslüman Enternasyonalizmi: Bir Küresel Düşünce Tarihi” başlıklı programda University of North Carolina-Chapel Hill’de Küresel Tarih Profesörü olan Prof. Dr. Cemil Aydın’ı misafir ettik. Yoğun katılımla gerçekleşen etkinlikte Aydın’a ait The Idea of the Muslim World: A Global Intellectual History (İslam Alemi Fikri: Bir Küresel Düşünce Tarihi) isimli kitap çerçevesinde İstanbul Teknik Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Fatma Sel Turhan’ın moderatörlüğünde ufuk açıcı bir sohbet yaptık.

Programda ilk olarak “İslam Âlemi” kavramı üzerinde duruldu. Kavramın tarihçesi, bu kavram ve idealin ortaya çıkışının hangi şartlar altında gerçekleştiği ve İslam Dünyası fikrinin bizler için ifade ettiği anlam ele alındı.

Cemil Aydın “Mazlum Müslümanların dertlerini çözmek için bir Müslüman enternasyonalizmi ihtiyacı olduğu çok bariz olarak ortadadır. Son 20-30 yıldır dünyada sorun çözücü bir kurum mevcut değil. Keşke bir Müslüman birliği olsa da sorunlarımızı çözebilsek diyoruz hepimiz. Bu tabii ki çok doğal bir duygu, birlikten güç doğar. Ama tarihi olarak değerlendirdiğimiz zaman bu duyguya giydirilen hikâye aslında içinde pek çok gerçek dışı hikâye barındırıyor. Bir tarihçi olarak incelemeye öncelikle bu hikâyeyi kim kurdu sorusuyla başladım.” sözleriyle yazmış olduğu The Idea of the Muslim World: A Global Intellectual History kitabının ana fikrinin ortaya çıkışını anlattı.

Sonrasında söyleşi boyunca şu sorular ve başlıklara dair değerlendirmeler yapıldı:

  • Ne zaman Müslümanlar ümmet fikrinden “İslam Âlemi” fikrine geçiş yaptılar? Bu geçişin alt yapısı, sebepleri neydi?
  • 1860’la 1870’lerden sonra Müslümanlar “İslam Âlemi” fikrine geçtikten sonra bu fikri mazlumların haklarını kazanmak için nasıl kullandılar?
  • Müslümanları ezenlerin Müslümanlara bakışı nasıldı ve “İslam Âlemi” fikrini onlar nasıl kullandılar?
  • Kissenger, Huntigton gibi önemli politikacı ve bilim adalarının kafasında İslam dünyası hakkında nasıl bir tablo mevcuttu?
  • İslam Âlemi fikrinin kökleri nereye dayanıyor?
  • “İslam Âlemi” fikri öncesi ümmet kavramı toplumun ne kadar ihtiyacına cevap verebiliyordu?
  • Bugünkü hilafet kavramından anladığımızla 19. Yüzyıldan önceki hilafet algısı arasında ne tür farklılıklar vardı?
  • Osmanlı’daki Panislamizminin çerçevesinin değişim süreci
  • 2’nci dünya savaşı sırasında Panislamizmin evrilme süreçleri
  • Panislamizm konusunda Suudların ön plana çıkması, Mısır’da Nasır’ın başlattığı hareket, Arabizmin devreye girmesi
  • Müslüman enternasyonalizminin yakın dönemdeki durumu

Bu minval üzerine bizlerle değerli görüşlerini paylaşan Prof. Dr. Cemil Aydın İslam Âlemi fikrinin 150 yıllık bu hikâyesine değindiği kitabının Türkçesinin yakın bir zamanda Alfa Yayınları’ndan yayınlanacağı müjdesini de verdi.

Cemil Aydın son olarak katılımcılarımızdan gelen soruları da yanıtladı.

Programın geniş halini aşağıdaki Youtube linkinden izleyebilirsiniz.

Platformunuzu seçin ve paylaşın.